Geplaatst op 08-04-2022
There is an optimal time for everything
Sommige mensen hebben een jetlag van minimaal een week als de zomertijd weer is in gegaan. Een mooie gelegenheid om in te gaan op het belang van een optimaal bioritme, gezien vanuit de stofjes van ons lichaam.
Vroeger, niet eens heel lang geleden, mochten vrouwen van boven de 40 niet in avond-of nachtdiensten werken vanwege de gezondheidseffecten. Waarom dit teruggedraaid is? Geen idee. Met gezondheid heeft het waarschijnlijk niet te maken. Het belang van een gezond bioritme kan ik niet genoeg benadrukken. In dit artikel leg ik uit wat bedoeld wordt met bioritme, wat verstoringen voor gevolgen kunnen hebben en hoe je dit (heel simpel) weer terugdraait of kunt voorkomen.
Onze biologische klok is een oeroud systeem dat een cyclus van 24 uur volgt. Dit ritme noemen we ook wel het circadiaanse ritme (circa betekent 'ongeveer' of 'rond(om)', dia betekent dag). Dit ritme regelt eigenlijk alle lichaamsprocessen die worden aangestuurd door hormonen. Eten, slapen, temperatuur etc. De stand van de zon en het daglicht regelt dit ritme. Wanneer het donker is, wordt er melatonine, ons slaaphormoon aangemaakt. Melatonine wordt gevormd uit serotonine wat weer wordt gemaakt van tryptofaan. Na een aantal uur neemt melatonine af.
Er zijn een aantal zaken die knoeien met onze interne klok waardoor we slaapproblemen kunnen krijgen. Een hele belangrijke daarvan is vals licht. Licht van onze telefoon of computer, maar ook stadslicht. Wanneer je achter een scherm zit terwijl het buiten donker is ga je minder melatonine maken waardoor je slechter slaapt. Ons brein raakt in de war en 'denkt' dat het nog dag is en dus nog geen tijd om te slapen. Dit gebeurt ook bij een onverduisterde kamer wanneer je in de stad woont. Mensen die in de stad wonen hebben een mindere kwaliteit van slaap dan mensen die buiten de stad wonen.
In onze diepe slaap herstellen we van de dag. Ook emotieverwerking gebeurt tijdens onze slaap. Er is nog iets anders dat minder vaak besproken wordt. Neuroplasticiteit. Onze hersenen hebben (anders dan lang gedacht) een groot zelfherstellend en aanpassend vermogen. Met neuroplasticiteit wordt zowel de aanmaak van nieuwe hersencellen (neuronen) als de aanmaak van nieuwe verbindingen tussen deze neuronen bedoeld. Het zijn deze nieuwe verbindingen die ons in staat stellen om nieuwe dingen te leren. Overdag doe je nieuwe kennis op, maar 's nachts vindt de werkelijke verandering plaats. Slaap is dus cruciaal bij leerprocessen.
De gevolgen van een verstoord bioritme zijn niet mis. Ten eerste, je kunt je voorstellen dat wanneer jouw lichaam niet volledig herstelt, je sneller aftakelt. En met jij bedoel ik je lichaam maar ook mentaal en cognitief. Een slechte slaapkwaliteit veroorzaakt een versnelde veroudering. Doordat je lichaam niet volledig kan herstellen gaat de vitaliteit van je organen achteruit en raakt je immuunsysteem alert. De gevolgen van een overactief immuunsysteem heb ik besproken in mijn eerder blog over versnelde veroudering blog. Dit zorgt tevens voor een verlaagde afweer, wanneer het immuunsysteem wel een keer echt nodig is. Je bent dus vatbaarder, en wanneer het immuunsysteem echt een keer nodig is kan deze niet vol gas.
Een tekort aan slaap of een verkeerd ritme vertraagd ook je stofwisseling. Overgewicht en diabetes komen dan ook vaker voor bij mensen met een verstoord bioritme. ‘s Nachts vindt ook de emotieverwerking plaats. Wanneer dit niet lukt, in combinatie met het groeiende energiegebrek, zorgt dit op den duur voor een verlaging van je emotionele, cognitieve en intellectuele capaciteit. Uiteindelijk kan dit leiden tot depressie en angstgevoelens. Last but not least, door een verstoord bioritme krijgen kankercellen de gelegenheid te groeien omdat ze niet meer adequaat worden opgeruimd. De oorzaak is energiegebrek en een immuunsysteem dat met andere zaken bezig is.
Nou is het natuurlijk niet zo dat een nachtje doorhalen meteen je hele interne klok overhoop gooit. Zeker als je jong bent herstel je snel. Het gaat er om, dat wanneer je voortdurend tegen je natuurlijke ritme in leeft, dit op den duur gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Een optimaal bioritme is van belang voor ons emotionele, mentale en fysieke welzijn dus. Wat te doen als dit verstoord is, kan het nog goed komen?
Zeker wel! Helemaal niet moeilijk ook. Je kunt je bioritme prima resetten. Ik raad niet aan dit met melatonine te doen. Dit geeft vaak meer verstoringen dan dat het goed doet, blijkt uit onderzoeken. Wil je dit toch proberen, bespreek dit dan met een specialist. Iedereen heeft net een ander slaap-waakritme. Het moment van inname is belangrijk.
Het herstellen van je bioritme is niet moeilijk. Consequent zijn is hier het toverwoord. Hier volgen drie belangrijke richtlijnen.
Na een tijdje merk je dat je niet goed meer kunt doorslapen en op den duur zal ook het inslapen moeilijker worden. Alcohol en wiet heeft trouwens hetzelfde effect op lange termijn. Het lijkt even te helpen met ontspanning en in slaap komen maar het zorgt uiteindelijk voor problemen. Iemand zei het een keer zo:"Passing out is a whole other thing than falling asleep".
Je kunt natuurlijk heus wel wat hulpmiddeltjes gebruiken wanneer je jouw bioritme wil herstellen. De kruidencombinatie dit ik beschreven heb in een eerder blog kruiden voor angst helpen ontspannen in de avond. Ze werken in op je hormonaal stelsel zonder de heftige bijwerkingen van slaapmedicatie of alcohol. Eet tryptofaan en eiwitrijk voedsel en minimaliseer koolhydraten in de avond. Magnesiumbisglycinaat of magnesiumchelaat in de avond kan ook goed helpen af te schakelen. Ook anderhalf tot 2 gram glycine zo'n twintig minuten voor het slapen gaan kan het inslapen makkelijker maken.
Wanneer je bovenstaande toepast zul je dit al snel merken. Je hebt overdag meer energie en meer focus. Je bent weerbaarder en minder snel verkouden. In combinatie met beweging zul je makkelijker gewicht kwijt raken. Op lange termijn verlaagt het de kans op chronische ziektes en is het levensverlengend.
In licht, liefde en wijsheid,
Ineke Eebes
Orthomoleculair specialist bij depressie en burn-out