Geplaatst op 25-02-2022
"Wat kruiden niet genezen, heelt het mes en wat het mes niet geneest dat geneest het vuur"- Hippocrates
Om af te schakelen en tot rust te komen zijn er bepaalde stoffen nodig. Twee van deze stoffen zijn GABA en serotonine. Dit zijn neurotransmitters die worden vrijgegeven als er geen stress is. Eigenlijk is het andersom, als er stress is dan moet dit eerst worden opgelost. Wanneer dat is gelukt komt er serotonine (geluk) en GABA (rust) vrij. Deze stoffen zorgen er voor dat je ontspant, in het hier en nu kunt genieten, lekker kunt in- en doorslapen en dat je lichaam 's nachts kan herstellen.
Iedereen gaat wel eens door een periode van verhoogde stress. En soms duurt dit langer dan gewenst. Chronische stress gaat ten koste van rust en lekker slapen. Dat weten mensen met stress heel goed. Dat komt doordat de oorzaak eerst weggenomen moet worden voordat deze stofjes aangemaakt kunnen worden. Er zijn medicamenten die kunnen helpen bij rust en slaap. Deze werken wel, alleen het nadeel is dat er gewenning optreedt en je afhankelijk wordt. Het proces van ontwenning is vaak zwaar. Er zijn ook natuurlijke middelen die ongeveer dezelfde werking hebben met minder of geen ongewenste werkingen.
In dit artikel bespreek ik het beste wat de natuur te bieden heeft bij onrust, angst en slapeloosheid op kruidengebied. Deze kruiden kun je ook af en toe preventief inzetten. Het werkt beter als je jouw lichaam helpt in de ruststand te komen door in de avond niet al te lang achter een scherm te zitten, te mediteren, je lichaam te voeden en een gezond ademhalingspatroon aan te leren. Oh ja, en veel te lachen!
Er zijn veel kruiden die kunnen helpen wanneer je tijdelijk op spanning staat. Valeriaan is een bekende. De wortel van Valeriaan bevat onder meer GABA en valereenzuur. Deze stoffen bevorderen een goede slaapkwaliteit (ook bij mensen zonder slaapproblemen). Je slaapt makkelijker in en door, zonder sufheid de ochtend er na. Daarnaast heeft Valeriaan een angst remmende werking en helpt ze de spieren te ontspannen.
Een hele krachtige plant bij angst, slapeloosheid en depressieve klachten in Sint-janskruid. Het is zelfs zo krachtig dat kruidenproducten met Sint-janskruid als geneesmiddel zijn goedgekeurd voor de behandeling van volwassenen met milde tot matige depressieve klachten. Als voorbeeld geef ik een onderzoek uit 2005 waarbij blijkt dat het beter werkt dan Prozac.
In een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek werden 135 mensen met ernstige depressieve klachten in drie groep verdeeld: een placebogroep, een Sint-janskruidgroep (900 mg per dag) en een prozacgroep (20 mg fluoxetine per dag). Aanzienlijke verbetering trad op bij 38% van degenen die de st janskruid hadden gekregen, bij 30% van de prozac- en 21% van de placebogebruikers. (J Clin Psychopharmacol, 2005).
Wat ook interessant is, kijk naar de placebogroep. Ook daar treed een verbetering op. Dat is dus de power of je mind! Kun je je voorstellen wat er gebeurt als je dit bewust en intentioneel inzet?
Wel belangrijk: doordat Sint-Janskruid op het serotonine systeem inwerkt, mag je het niet combineren met antidepressiva. Je kunt dan last krijgen van het serotoninesyndroom. Geloof me, te weinig serotonine is niet fijn, maar teveel ook zeer zeker niet. Het lijkt op een paniekaanval. Het gaat na een paar uur over maar het is niet prettig.
Passiebloem is een kruid dat veel wordt ingezet bij angst, nervositeit, slapeloosheid, maar ook wel bij PMS en maagpijn. Het heeft een kalmerende en krampstillend werking. Het kruid versterkt de neurotransmitter GABA. Dit is hetzelfde als wat angst remmende medicatie ook doet, maar ook alcohol heeft deze werking. Echter, passiebloem heeft een langere werking en er treedt geen afhankelijkheid op bij gebruik. Ook zul je er geen kater aan overhouden.
Hop is een slingerplant die behoort tot de hennepfamilie. Hop wordt sinds de middeleeuwen al gebruikt om bier mee te brouwen met als doel het bier op smaak mee te brengen, helder te maken en te bewaren. Hop word ook al heel lang gebruikt als kalmerend kruid en slaapverwekkend middel. Ook werd het ingezet bij een onrustige maag (of dat in de vorm van bier gebeurde, weet ik niet). Vroeger legde men gedroogde hopbellen onder het kussen bij slapeloosheid. Deze hopbellen verving men regelmatig door nieuwe omdat naar mate de plant ouder wordt, er veranderingen optreden in de werkzame bestanddelen en ze dan juist stimulerend en opwekkend zijn. Hop is dus een mooi kruid om aan een avondmelange toe te voegen. Liefst wel zo vers mogelijk.
Wanneer je antidepressiva gebruikt is het aan te raden om hop met mate te gebruiken en eerst te kijken hoe het voelt. Er word gezegd dat hop door de sederende werking depressieve gevoelens kan versterken. Hop kan soms ook allergische reacties op de huid en/of luchtwegen geven bij sommige mensen.
Citroenmelisse is een van de allerbeste kruiden bij nervositeit, angst en slapeloosheid. Het wordt ook veel gebruikt bij rouw en verdriet. Citroenmelisse heeft invloed op ons limbisch systeem en onze neurotransmitters, met name GABA, die ons helpt door te slapen en ontspannen. Dit plantje beschermt ons tegen prikkels van buitenaf. Citroenmelisse kalmeert het centraal zenuwstelsel waardoor de ademhaling kalmeert en het hart rustiger gaat kloppen. Hierdoor worden repeterende gedachten rustiger en kun je makkelijker in slaap vallen. Citroenmelisse kun je goed inzetten voor klachten waar je ook angstmedicatie voor kunt krijgen en is altijd het eerste kruid dat ik noem wanneer mensen iets willen op natuurlijke basis.
De laatste in deze reeks is salie. Salie betekent 'genezen'. Dit geeft aan dat het al van oudsher bekend is dat het een geneeskrachtige werking heeft. Salie heeft een heel breed spectrum aan genezende kwaliteiten. De meeste mensen kennen het als een goed kruid om te nemen bij verkoudheid en hoesten. Dat klopt ook. Salie heeft sterke ontstekingsremmende en slijmoplossende eigenschappen. Minder mensen weten dat salie ook kalmerende en slaapbevorderende eigenschappen heeft. Ingewikkeld verhaal, maar ze beïnvloeden via allerlei mechanismen de neurotransmitter GABA waardoor prikkelbaarheid afneemt en meer rust ontstaat.
Ineke Eebes
Orthomoleculair therapeut
Disclaimer
Sommige websites vermelden dat Valeriaan een slaapmiddel is zonder verslaving. Ook bij veel natuurlijke middelen die inwerken op je neurotransmitters zul je bij overstimulatie uiteindelijk ongevoeliger worden voor de stof en zal de werking afnemen. Dit ligt niet aan de stof maar aan de werking van ons lichaam. Bij therapeutisch gebruik van een kruid is het dus van belang dat je dit tijdelijk inzet en na maximaal 6 weken even stopt. Van belang is dat je tegelijk ook aan de oorzaak werkt. Let ook altijd op interacties met medicatie.